Gerdine van Kooten

Gerdine, wat drijft jou om te kiezen voor een beroep waarbij je dag in dag uit geconfronteerd wordt met verdriet?

Gerdine van Kooten:
Eerlijk gezegd was het geen bewuste keuze, het is me overkomen. Ik had een goede baan in de financiële wereld, maar haalde geen voldoening meer uit mijn werk. In die tijd overleed een kennis van mij, ik zat in de aula, zag de uitvaartleider aan het werk en dacht:
‘Is dit wellicht iets wat bij mij past?’ Ik ben me erin gaan verdiepen en schreef een brief aan een grote uitvaartonderneming, meer uit nieuwsgierigheid dan uit de overtuiging dat hier mijn toekomst lag. Tot mijn verrassing werd ik direct aangenomen en kon ik aan de opleiding beginnen.

Voor alle duidelijkheid, dat was niet Meride, toch?

Gerdine van Kooten:
Nee, het was een onderneming waar je als uitvaartverzorger heel solistisch aan het werk bent. Bij Meride vond ik het ontbrekende stuk, veel meer gericht op de wensen van klanten, meer ruimte voor je eigen inbreng en een bedrijfsleiding die vanuit compassie werkt.

Je doet dit werk nu een flink aantal jaren, is er weleens een verzoek geweest dat je niet kon of wilde opvolgen?

Gerdine van Kooten, na enig nadenken:
Nee, zolang het verzoek binnen de kaders van de wet en van het fatsoen blijft, buig ik ver mee. Zijn er ernstige bezwaren, dan kan ik dat heel goed uitleggen aan de familie en ik heb tot dusver altijd bevredigende alternatieven kunnen voorstellen.

Je zult ongetwijfeld veel schrijnende momenten meemaken, hoe geef je al dat verdriet een plek?

Gerdine van Kooten:
Daar lag mijn grootste twijfel, ik ben een emotioneel mens. Maar naarmate ik ouder word, groei ik in het bewaken van mijn emoties. Ik huil niet in aanwezigheid van families, maar geef wel ruimte voor hun ontroering en verdriet. Natuurlijk raakt het me, maar, en dat klinkt misschien wel wat hard, het is niet mijn verdriet, ieder heeft zijn eigen verdriet. Anders kan ik dit werk niet volhouden. Maar van elke uitvaart blijft mij wel iets bij, dat kan de overledene zelf zijn, of een partner, een kind, of een ouder, altijd is er wel iets dat blijft hangen in mijn herinnering.

Je werkt zowel in landelijke omgeving als in stedelijk gebied, vraagt dit een andere benadering of werkwijze?

Gerdine van Kooten:
Nee hoor, een goede uitvaartverzorger kan bij wijze spreken van Groningen tot Maastricht een mooie, bevredigende uitvaart regelen en begeleiden. Natuurlijk is er hier en daar een verschil in mentaliteit, in de stad is men vaak meer open dan op het platteland. Maar overal geldt dat je vooral moet luisteren naar datgene wat niet gezegd wordt.

Wat bedoel je daarmee?

Gerdine van Kooten:
De kunst is om in het gesprek goed te luisteren naar degene die aan het woord is, maar daarnaast ook oor en oog te hebben voor degenen die wellicht ook wensen hebben, maar deze niet zo direct uiten. Een duidelijk voorbeeld is het kind dat steeds naar de speelhoek werd verwezen, maar toen ik het aandacht gaf, bleek het uit zichzelf een gedichtje te hebben opgezocht in een leesboekje. Het werd het meest ontroerende moment van de uitvaart.

Je bent moeder, beïnvloedt je werk hoe je met je dochter omgaat?

Gerdine van Kooten, knikt bevestigend:
O ja, sinds mijn moederschap ben ik me veel meer bewust van kwetsbaarheid, hoe broos het leven kan zijn. Ik ben snel bezorgd, meer alert op signalen van ziek-zijn. Ik moet echt mijn best doen om daar een goede balans in te vinden.

Denk je weleens na over je eigen uitvaart?

Gerdine van Kooten:
Absoluut, zeker sinds ik een dochter heb. Mijn eigen moeder is op vrij jonge leeftijd onverwacht overleden, ik heb dus ervaren hoe belangrijk het is om te weten hoe iemand over zijn afscheid denkt. Ik heb een en ander op papier gezet, mijn dierbaren weten waar dat ligt en zullen deze brief openen als ik kom te overlijden. Natuurlijk mogen zij mijn afscheid invullen, maar ik heb wel aangegeven wat ik niet wil, dat schept duidelijkheid.

Is er tussen de uitvaartleiders onderling contact over het werk?

Gerdine van Kooten:
Dat is zo belangrijk! Kijk, na een hele zware uitvaart, denk aan jonge mensen, kinderen of babietjes, dan kun je je gevoelens niet ventileren bij je partner, die staat er gewoon anders in. Een collega snapt haarfijn hoe je je voelt. Maar ook vergroot je je kennis door regelmatig in gesprek te zijn, door soms een keer met elkaar mee te gaan, daar leer je zoveel van.

Wat zou je de lezer van dit interview mee willen geven?

Gerdine van Kooten, met nadruk:
Dat men zich meer bewust zou moeten zijn van het feit dat de dood voor iedereen komt. We denken overal over na, over een huis, werk, vakantie, aankopen, noem maar op. Maar dat stukje over het laatste afscheid, dat mis ik. Dus sta met enige regelmaat stil bij hoe jij herinnerd wilt worden, praat erover met je nabestaanden, of laat iets na in een brief.
Ga eens een gesprek aan met een uitvaartverzorger, je moet bij een overlijden bijna een week met iemand optrekken, dat moet wel klikken. Als de dood aanklopt, verwacht of onverwacht, komt er zoveel op je af. Goed als er dan geen onbeantwoorde vragen zijn.