Opbaren

Opbaren wil zeggen dat een overledene, na verzorging en aankleding, hetzij thuis of in een uitvaartcentrum, op een bed of in een uitvaartkist neergelegd wordt, zodat men persoonlijk afscheid kan nemen, de overledene is dus zichtbaar.

De vraag is of men de overledene in de dagen tussen overlijden en uitvaart nog wil zien of nog wil tonen aan anderen. Het is zeker niet verplicht om dit te doen.
Het kan ook zijn dat de overledene bij leven heeft aangegeven niet opgebaard te willen worden, met andere woorden, niet meer getoond wil worden aan anderen. Ook kan het zijn dat de religieuze overtuiging dit verbiedt (o.a. joodse mensen worden niet opgebaard, men kijkt de overledene niet meer in het gezicht, ook niet bij het verzorgen en kleden).
Wanneer er wordt besloten dat men de overledene niet meer wil zien, en ook niet aan anderen deze gelegenheid wil geven, dan is opbaren niet nodig. De uitvaartverzorger zal de overledene over laten brengen naar de verzorgings- en koelingsruimte van Meride, daar blijft de overledene tot het moment van de uitvaart.

Voorbereidingen voor het opbaren

Allereerst zal de overledene moeten worden verzorgd. De medewerkers van Meride doen dit in de verzorgingsruimte van Meride, maar het kan ook thuis. Wil men daarbij helpen, dan is dat mogelijk na overleg met de uitvaartverzorger. Werd in vroeger tijden het hele lichaam afgesopt, tegenwoordig wordt volstaan met dat wat nodig is. Het wassen verwijderd namelijk niet alleen vuil, maar ook de beschermlaag van de huid. Indien nodig en gewenst, worden baard en snor geschoren, nagels geknipt en haren gewassen. De mond en ogen worden gesloten met kleine hulpmiddelen, en er wordt meestal gebruik gemaakt van incontinentiemateriaal om vlekken in bovenkleding te voorkomen.
De kleding die nodig is bestaat uit ondergoed, sokken of kousen, panty of legging en bovenkleding. Schoenen zijn niet nodig, maar het mag natuurlijk wel. Kies kleding die de overledene graag droeg. Sieraden mogen ook, deze worden door de verzorgers zorgvuldig genoteerd en kunnen eventueel voor het sluiten van de uitvaartkist afgenomen en overhandigd worden. Droeg de overledene bij leven een bril, dan is het zeker aan te bevelen om deze ook mee te geven. Let op, bij crematie mag er geen glas in de uitvaartkist aanwezig zijn, dus een bril moet bij het sluiten van de kist verwijderd worden. (Glas smelt en vormt een kleverige laag op de bodem van de crematieoven, dit kan het inschuiven van een uitvaartkist belemmeren).
Eventuele make-up en nagellak, een eigen geurtje, kunnen meegegeven worden aan de verzorgers. Make-up moet met terughoudendheid gebruikt worden, het ziet er snel onnatuurlijk uit. De medewerkers van Meride zijn goed opgeleid om dit zo netjes mogelijk te doen.

Opbaren op bed

Kiest men ervoor om de overledene thuis op een bed op te baren, dan worden de benodigde materialen door de Meride medewerkers meegenomen. Een koelplaat, verbonden aan een motortje, eventueel een airco als het erg warm is. De koelplaat komt op het matras, het motortje onder het bed. Over de plaat wordt een laken gelegd en daarop de overledene, na verzorging en aankleding. Met een mooi plaid of overtrek dekt men de overledene toe. De koelplaat wordt behoorlijk koud, de rug van de overledene raakt over het algemeen enigszins bevroren. Bij het thuis opbaren is het belangrijk dat men insecten, zoals vliegen en muggen, uit de kamer weert. Het gebruik van een klamboe is in de zomermaanden dan ook aan te bevelen.
Dagelijkse controle is nodig, want ondanks de uitstekende koeling kan het voorkomen dat het ontbindingsproces toch snel doorzet.

Het voordeel van een thuisopbaring op bed is dat men in huiselijke, vertrouwde sfeer alle tijd heeft om afscheid te nemen. Men kan bij de overledene gaan zitten als men daar behoefte aan heeft, al is het midden in de nacht. Lievelingsmuziek draaien, familie en vrienden ontvangen wanneer dat gewenst is.

Nadelen van een thuisopbaring zijn dat er wellicht erg veel mensen over de vloer komen om afscheid te nemen. Dit moet goed geregeld worden, anders blijft er van rust weinig over.
Ook het geluid van de koeling kan als storend worden ervaren. Worden er veel bloemen bezorgd, dan moet men daar niet alleen ruimte voor hebben, maar ook vazen voor boeketten, tafeltjes voor bloemstukken.

Op de dag van de uitvaart wordt de overledene in de gekozen uitvaartkist gelegd. De koeling, airco en dergelijke worden door de Meride medewerkers direct meegenomen. Is er voldoende ruimte voor het uitdragen of uitrijden van de uitvaartkist? Is dat niet het geval, dan zal de overledene op een brancard vervoerd moeten worden en elders in de uitvaartkist moeten worden gelegd.

Het kan gebeuren dat het ontbindingsproces toch sneller gaat dan verwacht. Dan moet de overledene alsnog in een uitvaartkist gelegd worden en deze wordt dan definitief gesloten. De overledene wordt dan overgebracht naar de koelruimte van Meride of een uitvaartcentrum. Het zal duidelijk zijn dat goed overleg met de uitvaartverzorger nodig is.

Opbaren in een uitvaartkist

Thuis opbaren in een uitvaartkist is ook mogelijk. Maar uiteraard moet ook dan van tevoren goed gekeken worden of de uitvaartkist zonder problemen het huis in- en uitgedragen of gereden kan worden. Is dat mogelijk, dan wordt de overledene na verzorging en kleding in de gekozen uitvaartkist thuisgebracht. Een koelelement wordt op schragen gezet en daarop komt de uitvaartkist. Ook hier is weer een motortje aangesloten om de koeling laten werken. Omdat de overledene niet direct op de koelplaat ligt, maar de bodem van de uitvaartkist ertussen zit, is de koeling iets minder sterk. Ook hier is gewenst dat er dagelijkse controle plaatsvindt. Eventueel kan men de uren dat er geen bezoek is, of ’s nachts, de deksel er los op leggen, zodat de kou in de uitvaartkist blijft en de overledene goed gekoeld wordt.

Opbaren op een uitvaartplank

Naast de bekende uitvaartkist zijn er ook uitvaartplanken voorhanden. Dit is een houten ligplank met een kleine opstaande rand van enkele centimeters. Hier ligt de overledene dus geheel zichtbaar op. De uitvaart kan in principe ook met een dergelijke plank uitgevoerd worden. Wel is het wenselijk om een lijkwade te gebruiken of de overledene met een mooie doek of plaid af te dekken. Bij cremeren is men verplicht om het crematorium op de hoogte te stellen van het gebruik van een opbaarplank, het gezicht van de overledene moet in ieder geval na de plechtigheid afgedekt worden.

Opbaren elders

Wil men de overledene niet thuis opgebaard hebben, maar wel in de gelegenheid zijn om nog een keer afscheid te kunnen nemen, dan kan men een locatie kiezen die daarvoor mogelijkheden heeft. Dit kan een crematorium of aula begraafplaats zijn, waar men voorafgaande aan de plechtigheid nog gelegenheid krijgt om de overledene voor een laatste maal te zien en eventueel ook aan anderen deze gelegenheid kan bieden. Vooral wanneer veel familie en vrienden van ver moeten komen, is dit een goede keuze.

Heeft men de behoefte om eerder een condoleance bijeenkomst te houden, waarbij persoonlijk afscheid nemen mogelijk is, dan kan men gebruik maken van een uitvaartcentrum met aparte rouwkamers. Hier is vrijwel ook altijd een koffiekamer
beschikbaar, waar men een kopje koffie o.i.d. kan laten serveren.

Soms is ook opbaring in een kerk mogelijk, bijvoorbeeld als men een avondwake wil houden. Deze zal in het algemeen plaatsvinden op de avond voorafgaand aan de uitvaart. De overledene wordt overgebracht op de dag van de avondwake en blijft dan in de kerk tot de volgende dag.

Opbaren van een kind

Voor een baby’tje is het niet raadzaam om een koelplaat te gebruiken, de kans is groot dat het hele lichaampje bevriest. Beter is het om een aantal flexibele koelelementen te nemen, koelelementen gevuld met gel. Deze koelt men in de vriezer van de koelkast en legt ze vervolgens in een lakentje aan beide zijden tegen het kindje aan. Ongeveer elke zes uur dient men de elementen te verwisselen. Het kind kan zowel in het eigen wiegje of bedje worden neergelegd als in een klein uitvaartkistje of mandje. Voor grotere kinderen zijn speciale, kleine koelplaten in gebruik. Staat het idee dat het kind op een koelplaat wordt gelegd, erg tegen, dan kan men ook voor thanatopraxie kiezen.

Opbaren, een bewuste keuze

Het opbaren van een dierbare kan dus op meerdere manieren. Voor de Meride uitvaartverzorger is dit uiteraard iets waar hij/zij dagelijks mee te maken heeft en hij/zij zal u dan ook uitgebreid kunnen adviseren.

Neemt u gerust contact op, ook in een voorbespreking kan dit meegenomen worden, zonder dat u direct al hoeft te beslissen. Een voorbespreking is gratis en geheel vrijblijvend.

Voor een afspraak belt u 085 – 4018123